شیوع چاقی و لاغری و ارتباط آن با مواد غذایی دریافتی در دختران دانش‎آموز مدارس راهنمایی شهر زاهدان؛ ۱۳۸۳

زمینه: با توجه به نقش تغذیه در سلامتی، با اندازه‎گیری وزن و قد می‎توان وضعیت تغذیه‎ای کودکان و نوجوانان را به شکل چاقی و لاغری تعیین نمود. بر این اساس هدف از این تحقیق، تعیین شیوع چاقی و لاغری در دختران دانش‎آموز مدارس راهنمایی شهر زاهدان و ارتباط آن با مواد غذایی دریافتی می‎باشد. مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی تعداد 687 دختر دانش آموز از مدارس راهنمایی شهر زاهدان به روش نمونه‎گیری چند مرحله‎ای انتخاب شدند. پس از ثبت مشخصات نمونه‎ها، وزن و قد به روش استاندارد اندازه‎گیری و شاخص توده بدن محاسبه جهت تعیین چاقی و لاغری با مقادیر توصیه شده مرکز ملی آمارهای بهداشتی آمریکا مقایسه شد. بررسی مصرف مواد غذایی نیز به روش یاد آمد خوراک 48 ساعته انجام گردید. یافته‎ها: از دختران دانش‎آموز 9/16 درصد لاغر، 7/31 درصد کم‎وزن و 2/13 درصد دچار کوتاه قدی بوده و فقط 7/8 درصد در معرض اضافه وزن و 7/1 درصد چاق بودند. میانگین انرژی دریافتی در دختران دانش‎آموز بطور متوسط 7/415±1/1502 کیلوکالری در روز بود که از مقادیر توصیه شده استاندارد کمتر بود و تعادلی از نظر کربوهیدرات‎ها، پروتئین‎ها و چربی‎ها موجود نبود، به طوری که بر اساس انرژی و پروتئین دریافتی به ترتیب، 1/94 درصد و 6/26 درصد دانش‎آموزان کمبود داشتند و از نظر ویتامین‎ها و املاح معدنی دریافتی روزانه، ریزمغذی‎هایی مانند آهن (1/72 درصد)، کلسیم (8/99 درصد)، فسفر(6/83 درصد)، روی (3/84 درصد) و ویتامین a (8/63 درصد) و ویتامین 12b (5/66 درصد) دچار کمبود بودند. نتیجه‎گیری: دختران دانش‎آموز مدارس راهنمایی شهر زاهدان از نظر رشد جسمی و دریافت انرژی و پروتئین و سایر ریزمغذی‎ها وضعیت مطلوبی نداشته و در معرض خطر پدیده‎هایی مانند لاغری و کم وزنی می‎باشند؛ لذا با توجه به جهش رشدی دوران بلوغ و افزایش نیازهای تغذیه‎ای - ضمن اجرای برنامه‎های حمایتی غذایی - طراحی الگویی به شیوه مناسب، جهت بهبود وضعیت تغذیه و ارتقاء سلامتی دختران نوجوان توصیه می‎گردد.